Papağanlarda Zenginleştirme ve Davranış Yönetimi: Foraging, Rutin ve Kısa Eğitim Planı

Evde daha sakin, meraklı ve mutlu bir papağan için adım adım uygulanabilir rehber.

---

Neden Zenginleştirme?

• Zihinsel uyarım ve doğal arama (foraging) davranışını destekler; can sıkıntısından doğan bağırma/ısırma riskini azaltır.
• Enerjiyi yapıcı etkinliklere yönlendirir: kemirme, çözüm üretme, problem çözme.
• Bağ kurmayı kolaylaştırır; kısa ama düzenli etkileşimler güven yaratır.

---

Foraging (Yem Arama) Fikirleri – Kolaydan Zora

1. Açık kap–pellet karışımı: Kabın üstüne birkaç büyük parça karton/kağıt koy; kuş kenarından çekerek ulaşıyor.
2. Delikli kutu: Delikleri çok küçük olmayan bir karton kutuya pelet/ödül koy; gagayla ittirerek düşürüyor.
3. Kâğıt paketler: Küçük kâğıt zarfların içine pelet/oyuncak parçası; ucunu tek kat bük.
4. Düğüm ipi: Pamuk/keten kalın ipe düğüm at, aralara pelet gizle; düğüm çözme oyunu.
5. Çekmeceli oyuncak/boru: Gagalayarak açılan bölmeler/borularda pelet sakla; çözüm üretmeyi öğretir.

İpucu: Aynı oyuncağı üst üste kullanma. Haftalık rotasyon yap (3–4 oyuncak aktif, geri kalanı dinlensin).

---

Günlük Rutin Örneği

Zaman	Etkinlik	Not
Sabah	Taze su + pelet, 5 dk hafif eğitim	Hedefe dokunma/step-up
Öğle	Foraging oyunu + kısa serbest zaman	Gözlem altında
Akşamüstü	Oyun/kemirme + duş/banyo günü ise ılık sprey	Ses düzeyini düşük tut
Gece	Uyku için sakinleştirme	10–12 saat karanlık ve sessiz ortam

---

10 Dakikalık Eğitim Planı (Pozitif Pekiştirme)

1. Isınma (1 dk): Sessiz ortam, düşük dikkat dağıtıcı.
2. Hedefe dokunma (3 dk): Target çubuğuna gaganın ucuyla dokunup ödül.
3. Step-up (3 dk): Eline/istaka üzerine sakin çıkış—kısa tekrarlar.
4. Çağırınca gelme (2 dk): Çok kısa mesafe → ödül. Mesafeyi günler içinde arttır.
5. Kapanış (1 dk): Başarıyla bitir; asla öfkeyle sonlandırma.

Ödül bütçesi: Günlük toplam rasyonun %5–10’unu eğitim ödülü olarak ayır; kalanı pelet ve taze gıdalardan gelsin.

---

Davranış Sinyallerini Okuma

• Göz bebekleri hızlı daralıp genişliyorsa aşırı uyarılma olabilir—mola ver.
• Baş/gövde geriye çekilme, tüy kabartma rahatsızlık sinyali; zorlamayı bırak.
• Isırma “öncesi” sinyal yakalandığında mesafeyi artır ve tetikleyiciyi azalt.

---

Güvenlik ve Ortam Sağlığı

• PTFE/Teflon dumanı çıkaran cihazları aynı ortamda kullanma.
• Aerosol/parfüm, boya/çözücü, sigara dumanı: kesin uzak.
• Doğal ağaç farklı kalınlıklarda tünekler; tek tip ince tünek ayak sağlığını bozar.
• Uyku: 10–12 saat karanlık ve sessiz ortam; gerekirse örtü.

---

7 Günlük Zenginleştirme Takvimi

• Pzt: Delikli kutu + hedefe dokunma
• Salı: Kâğıt paketler + step-up
• Çarş.: Düğüm ipi + kısa serbest zaman
• Perş.: Çekmeceli oyuncak + ılık duş
• Cuma: Boru oyunu + çağırınca gelme
• Cmt: Dış rota: farklı tünek/oyuncak kombinasyonu
• Paz.: Hafif gün: sakin oyun + uzun uyku hazırlığı

---

SSS – Sık Sorulanlar

Çok bağırıyor, ne yapayım?
Enerji yakma (foraging + eğitim) seviyesini artır; bağırma anında ödül veya aşırı ilgiden kaçın. Sessiz kaldığında pekiştir.

Oyuncakları parçalıyor—normal mi?
Evet; kemirme doğal bir ihtiyaçtır. Güvenli malzeme seç ve rotasyon yap.

Hangi pelet boyu?
Küçük/orta türlerde küçük pelet, Jako gibi türlerde orta/büyük pelet tercih et.

---

Alışverişe Hızlı Linkler

• Papağan Pelet Yemleri
• Kuş Yemleri

Bu içerik genel bilgilendirme amaçlıdır; sağlık/tedavi için egzotik hayvan deneyimli bir veterinere danışın.